Uit onderzoek blijkt dat één op de vijf Nederlanders zichzelf beschouwt als ‘nieuwsmijder’ of serieus denkt dit te gaan worden. Het wordt hen te veel allemaal: Oekraïne en dan ook nog eens keer de oorlog in Gaza. De beelden zijn te erg. Trump komt eraan en het broeit steeds meer in Afrika. En dan hebben we uiteraard ook nog eens alle problemen in ons eigen Nederland: woningnood, armoede, slachtoffers van een falende overheid, asielzoekers (een onjuiste, misleidende en insinuerende term (zoals ik Arnon Grunberg eerder op deze plek aanhaalde) en Ajax in de degradatiezone.

Veel mensen zeggen het simpelweg niet meer ‘te trekken’ (‘nieuwsmijderstaal’) en draaien het hoofd weg van alle ellende, op zoek naar een roze, niet bestaande wereld, een bubbel waarin uitsluitend goed nieuws welkom is. Geen kranten meer lezen (voor zover ze dat überhaupt al deden) en op de socials door scrollen naar alleen maar ‘leuke dingen’.

Is dit te begrijpen? Ja, misschien wel. Is dit kwalijk? Ja, zeker wel. Ik ga uitleggen waarom, maar wel met de hulp van een autoriteit. Ere wie ere toekomt.

Een tijdje geleden was Jaap de Hoop Scheffer te gast bij Nieuwsuur om de geopolitieke situatie deskundig te duiden. Dat deed hij zoals altijd met verve. Een sympathieke man met een imposant CV op het hoogste wereldtoneel, maar altijd zeer empathisch gebleven zonder kapsones en geldingsdrang. Puur op de inhoud en analytisch zeer scherp. Hij wist in twintig minuten tijd zo’n beetje alle landen ter wereld te noemen en aan elkaar te verbinden.

Aan het einde van het gesprek kwam het fenomeen van nieuwsmijders ter sprake. Wel begrijpelijk, niet direct moreel verwerpelijk, maar wel gevaarlijk, aldus De Hoop Scheffer. Zijn belangrijkste argument (ik parafraseer en vat samen in mijn eigen woorden): het fenomeen ‘nieuws mijden’ voedt (weliswaar vaak onbedoeld en ongewild) populistische sentimenten. Er wordt immers bewust een zeer selectieve (en dus onjuiste) kijk op de wereld gecreëerd. Dat is koren op de molen voor populisten, die van het selectief omgaan met de werkelijkheid de kern van hun strategie hebben gemaakt.

Kortom (nu volledig in mijn eigen woorden): nieuws mijden is indirect een vorm van ‘fake news’ produceren, want bewust selectief naar de wereld willen kijken en dus niet meer het volledige verhaal willen kennen.

Ik begrijp dat (de meeste) nieuwsmijders dat in eerste instantie voor zichzelf doen, uit vermeende ‘zelfbescherming’. Ik beweer ook zeker niet dat nieuwsmijders per definitie en altijd (en zeker niet bewust) bijdragen aan populistische sentimenten waarbij feiten categorisch ontkend worden. Met De Hoop Scheffer ben ik wel bezorgd over deze ontwikkeling om de genoemde redenen.

Ik wil er ook nog iets aan toevoegen, een paradox. Hoewel ik geen psycholoog ben, ben ik ervan overtuigd, dat nieuws mijden er uiteindelijk toe leidt dat je ontvankelijkheid voor de mooie, hoopvolle en waardevolle dingen in het leven juist zal afnemen. Het effect zal averechts zijn.

Juist wanneer je – hoe verschrikkelijk en zwaar het soms ook is – op de hoogte blijft van alles wat er op de wereld gebeurt, zullen alle parels die er ook nog steeds zijn alleen maar sterker en mooier glimmen in jouw ogen.

Tevens zal de ‘niet nieuwsmijder’ meer geestelijke weerstand opbouwen, waardoor hij de dingen meer in perspectief en in balans kan zien.

Andersom zal de ‘nieuwsmijder’ mentaal steeds kwetsbaarder worden. Dat zal blijken wanneer hij, ondanks zijn vlucht in de roze bubbel, onverhoopt maar onvermijdelijk toch weer een keer geconfronteerd wordt met slecht nieuws en nare beelden. Hij kan er steeds slechter tegen. Zijn wereld wordt weer een stukje somberder. Uiteindelijk schiet de nieuwsmijder zich in eigen voet.