Terwijl de eerste bommen op Oekraïne vielen sloeg Nederland massaal aan het carnavallen en wintersporten. Ik heb volwassen mannen in apenpakken gezien. Dat we daarbij de coronabesmettingscijfers weer even flink omhoog stuwden namen we graag op de koop toe. Want ja, ‘we mogen weer’. Dat hebben we toch wel verdiend na twee helse jaren?
“We zijn een verwend volkje” zei Adriaan van Dis met zijn keurige dictie ergens aan een talkshowtafel midden in één van de lockdowns. Zo is het. Laten we de zaken in perspectief blijven zien. Nu het hart van Europa letterlijk in brand staat zou je bijna gaan terugverlangen naar de ‘relatieve gezelligheid’ van de coronacrisis. Dat bedoel ik natuurlijk bij wijze van spreken.

Het gaat niet om mijn eigen gelijk (het gaat helemaal niet om mij), maar alles begint met bewustzijn en zelfreflectie. Dat onderscheidt ons van dieren. Heel soms moet ik nog wel eens uitleggen (‘verantwoorden’) waarom ik destijds op grond van gewetensbezwaren militaire dienst heb geweigerd. Dat blijf ik lastig vinden, maar deze dagen is dat niet zo moeilijk. Het laatste duwtje in de rug voor mij was toen het geweldige nummer ‘The Universal Soldier’ van Donovan. Dit lijkt me actueler dan ooit en ik vind dat iedereen die tekst (nog) een keer goed moet lezen: “He’s the universal soldier and he really is to blame …”. Zonder soldaten zou Poetin geheel alleen staan in zijn megalomane ambities (net als Caesar en Hitler, zoals Donovan zong). Daarom was/ben ik van het ‘gebroken geweertje’. Ik droeg in die tijd ook van die gele buttons met ‘Kernenergie? Nee, bedankt. Actueler dan ooit, nu we ternauwernood aan een nucleaire ramp ontsnapt lijken te zijn. Oekraïne heeft 15 kerncentrales. Ik kan die button alleen nergens meer vinden.

Ik heb mij eerder op deze plek wel eens ‘hardop afgevraagd’ wat grote, turbulente, ontwrichtende maatschappelijke ontwikkelingen betekenen voor mijn werk als adviseur. Dat vraag ik me nu weer af. Wat zijn mijn adviezen waard in de context van wat er nu allemaal gebeurt? Adviezen hebben alleen zin als ze een handelingsperspectief kunnen bieden. Kan dat nog wel? Ja dat kan.

‘Global challenges, local solutions’ is een term die je steeds vaker tegenkomt bij kennis- en onderwijsinstellingen. Dan gaat het meestal over de grote ‘transitievraagstukken’, maar ook ‘los daarvan’ vind ik dit een mooie invalshoek en een goede remedie tegen fatalisme.

Nee, ik kan niets doen aan het bestrijden van de oorlog in Oekraïne (en ik ga er zeker niet vechten), maar ik probeer wel vanuit mijn mensbeeld en waarden iedere dag de wereld toch ietsje mooier te maken voor zover mijn invloed reikt. Dat klinkt bescheiden en dat is het ook.

Op 16 maart zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen. Ook daarbij gaat het wat mij betreft om ‘global challenges, local solutions’, om ‘glokale politiek’ dus. Ik zou zeggen: laten we de problemen rond hondenpoep en een visie op plantsoenenbeleid even parkeren tot de volgende verkiezingen en de vraag centraal stellen welke bijdrage wij kunnen leveren aan het humanitaire drama dat zich nu voltrekt in Europa. Een ruimhartige opvang van Oekraïense vluchtelingen in onze mooie, rijke gemeenten lijkt mij dan wel het minste. Alles begint met bewustzijn en zelfreflectie. Stem dus op de goede partij.