Een tijdje geleden kwam ik de uitspraak van de grote wetenschapsfilosoof Karl Popper weer eens tegen. Ik parafraseer: wij mensen hebben een morele plicht tot optimisme. Optimisme is een plicht, juist omdat de toekomst onbekend is en een goede afloop niet vanzelfsprekend. Wij moeten de toekomst vormgeven. Het is onze plicht om te werken aan een betere wereld. Dat kan alleen vanuit een optimistische grondhouding.

Ik zie al menig wenkbrauw fronsen. Ik zie verzuurde trekken rond zure mondjes. Makkelijk praten, die Popper. Het is één en al ellende om ons heen. Er is geen enkele reden tot optimisme. Het is hooguit overleven geblazen.

Maar optimisme betekent niet de ogen sluiten voor al het kwaad dat ons omringt, de grote maatschappelijke problemen, het toenemende wantrouwen in de overheid, de oorlog in het hart van Europa, het lot van de Groningers en vergeet ook onze eigen privé problemen niet. Optimisme is geen relativisme. Optimisme is hard werken. Een beetje humor kan daar soms bij helpen. Pessimisme gaat vaak samen met een pover gevoel voor humor, dat soms (maar wel steeds vaker) doorschiet naar cynisme. Straks nog meer over humor…

De verkiezingen voor de Provinciale Staten staan voor de deur. Weet u nog welke partij vier jaar geleden zegevierde? De Uil van Minerva enzo. Hoewel ik niet blij word van de soms ronkende, populistische, wetenschappelijke feiten ontkennende retoriek anno 2023, stemt het mij wel optimistisch dat ‘de Uil’ nu toch wel uit gefladderd lijkt te zijn. Althans, dat mag ik hopen.

In mijn werk ben ik (zoals de meesten van ons) de spreekwoordelijke druppel op de gloeiende plaat, een piepklein radertje in de grote maatschappelijke machine. Toch ben ik iedere dag weer gemotiveerd om door mijn onderzoek en advies iets moois bij te dragen aan het Nederlandse onderwijslandschap. Ik kan alleen maar betekenisvol zijn op basis van Popperiaans optimisme. Dat weten en waarderen mijn klanten ook.

Voor de goede orde. Dit is geen pleidooi voor de ‘Ruttiaanse’ variant van het ‘hé – hoi – onwijs gaaf land – optimisme’. Dat neigt te veel naar relativisme en het ‘weg lachen’ van problemen. Dat werkt niet. Humor is een ernstige aangelegenheid. Daar moet je zorgvuldig mee omgaan: ‘humoristisch en toch leuk’, zoals Kees van Kooten het ooit formuleerde.

Dit is ook geen stemadvies om op een bepaalde partij of kleur te stemmen, behalve dat ik (ietwat gratuit) iedereen adviseer om wel te gaan stemmen, ook voor de provincie (hoewel ik de provincie altijd een curieuze bestuurslaag heb gevonden, maar dit terzijde).

Ik wil een ieder oproepen om te gaan stemmen vanuit de Popperiaanse ‘plicht tot optimisme’. Ik wil geen spreidende vleugels van Uilen van Minerva meer zien (dus toch stiekem een heel klein beetje een stemadvies).