Nu de lockdown in sneltreinvaart transformeert naar een open up, de zomer eindelijk is losgebarsten en een echte vakantie voorzichtig aan de deur klopt, voel ik de bijna onbegrensde behoefte om iets heel positiefs te schrijven. En mijn collega’s weten dat dit voor mijn altijd kritische geest best bijzonder is. Om te beginnen: denk je eens in dat de pandemie 25 jaar geleden zou zijn uitgebroken. Dan zou veel werk niet zijn verplaatst naar het thuisfront, maar vermoedelijk gewoon zijn stilgevallen. Of niet, maar dan zou het aantal Covid-slachtoffers vele malen hoger zijn geweest. En stel dat onze staatshuishouding zich op het niveau van bijv. Spanje zou hebben bevonden, hoe groot zou het aantal ontslagen en faillissementen dan zijn geweest? Je hoeft alleen maar naar Spanje te kijken, en je weet het: heel groot. We mogen dan wel geen ‘echte’ regering meer hebben, veel te klagen over het overheidsbeleid hebben we eigenlijk niet. Althans, niet over het Coronabeleid. Veel ‘trial’, en gelukkig niet alleen maar ‘error’. Want laten we redelijk zijn: veel meer dan dit zat er waarschijnlijk niet in.
Het mag dan zo zijn dat we kunnen beschikken over alle noodzakelijke middelen om goed uit de pandemie te komen – IT-infrastructuur, wetenschappelijke kennis, hoogopgeleide professionals, een stevige democratische basis – het moet nog wel even gebeuren. Daarom vervult het mij met trots – en ik overdrijf echt niet – dat wij met zijn allen gewoon zijn blijven doorwerken, achter schermen met pratende pasfoto’s, op gemankeerde keukenstoelen, met jengelende kinderen op de achtergrond, zonder sociale contacten. En dat is echt niet vanwege ons calvinistische werkethos alleen. Werkgevers durfden – en moesten – vertrouwen op hun medewerkers, die dat vertrouwen ruiterlijk hebben bevestigd door eerder meer dan minder te gaan werken. Het betekent ook dat veel mensen intrinsiek gemotiveerd blijken te zijn om een grote inzet en topprestatie te leveren. Hun werk doet er in hun ogen dus toe, niet alleen als ruilmiddel voor een maandelijkse beloning. Een maatschappij die dat laat zien, staat er gewoon goed voor. En dat komt niet uit de lucht vallen, dat zijn de vruchten van goed onderwijs, goed leiderschap en goede investeringen.
Mijzelf kennende zou ik nu hebben gewaarschuwd voor een terugval, bijv. voor werkgevers die het nu ineens weer vanzelfsprekend gaan vinden dat alle medewerkers alle werkdagen weer op kantoor zijn. Maar dat doe ik niet, want dat gaat natuurlijk nooit meer gebeuren. Toch? Daarom volsta ik met een vurige wens voor iedereen die heeft bijgedragen aan het overleven van de crisis: heb een schitterende zomer. Ik zeg het echt niet zo snel, maar we hebben het verdiend. Zeer verdiend zelfs.
